Bouwen aan een sterke organisatorische identiteit: het belang van bedrijfscultuur

Elk bedrijf heeft zijn eigen bedrijfscultuur. Het is de manier waarop werknemers binnen het bedrijf met elkaar en de organisatie omgaan. De bedrijfscultuur is niet vastgelegd in statuten of regels, het is iets wat in vele gevallen vanzelf ontstaat.

Een goede bedrijfscultuur kan ervoor zorgen dat medewerkers graag naar hun werk komen. Dit zorgt voor blije gezichten, verhoogde productiviteit en minder verzuim. Daar tegenover staat dat een zwakke bedrijfscultuur kan leiden tot een nare sfeer, lage productiviteit en medewerkers die een andere baan zoeken. Ontdek hoe je kunt bouwen aan een sterke organisatorische identiteit en goede cultuur. 

In dit artikel

Wat wordt er bedoeld met bedrijfscultuur?

De eerste vraag die je waarschijnlijk hebt, is wat betekent bedrijfscultuur? Een bedrijfscultuur is een bepaalde cultuur die heerst binnen het bedrijf. De heersende cultuur ontstaat in de loop van de tijd. De bedrijfscultuur bestaat onder andere uit gezamenlijke waarden, normen, tradities, gedragingen en overtuigingen. 

Een positieve cultuur binnen een bedrijf is als het ware de lijm die een bedrijf bij elkaar houdt. Het beïnvloedt de manier waarop mensen in het bedrijf met elkaar omgaan. Bovendien bepaalt het deels hoe ze hun werk doen en hoe ze zich inzetten om de doelen van het bedrijf na te streven. 

Waarom een goede cultuur binnen het bedrijf belangrijk is 

Sommige bedrijven denken dat het bieden van een vaste werkplek voldoende is om medewerkers gemotiveerd te houden. Het verdienen van geld is slechts een van de redenen waarom mensen hun werk goed uitvoeren. 

Als medewerkers zich betrokken voelen bij een bedrijf en zich met het bedrijf identificeren heeft dat een aantal voordelen. Enerzijds zullen medewerkers zich op hun gemak voelen waardoor ze niet zomaar op zoek gaan naar een andere baan. 

Deze loyale medewerkers zullen zich bovendien hard maken om het bedrijf te laten groeien en doelen te behalen. Dat geldt zowel in goede als in slechte tijden. In tijden van crisis zullen tevreden medewerkers net wat beter hun best doen om de crisis te overkomen. 

Voordelen van een positieve bedrijfscultuur 

In het kort nog even de voordelen van een goede bedrijfscultuur waar medewerkers zich helemaal op hun plek voelen. De voordelen van een goede bedrijfscultuur:

• Zorgt voor betrokken en gemotiveerde werknemers
• Zorgt voor een positieve werkomgeving
• Trekt goede werknemers aan
• Voorkomt dat mensen vertrekken
• Zorgt voor betere productiviteit 
• Zorgt voor meer winst
• Versterkt de concurrentiepositie
• Haalt het beste uit mensen 

Wat is een goede positieve bedrijfscultuur?

Een goede cultuur binnen het bedrijf zorgt ervoor dat medewerkers zich op hun plek voelen. Ze gaan met plezier naar hun werk en streven ernaar om de bedrijfsdoelen te halen. Daarbij voelen ze zich gehoord en gezien. Dit zijn positieve bedrijfscultuur kenmerken:

1. Geloofwaardigheid managers en eigenaren – De beste werkplekken zijn bedrijven waar het personeel het gevoel heeft dat managers, projectleiders, CEO’s en eigenaren geloofwaardig zijn. Medewerkers zullen langer bij dergelijke bedrijven willen werken. 
2. Respectvolle cultuur – Een bedrijf waar respect getoond wordt voor medewerkers zal hiervoor ook respect terugkrijgen. Een organisatie onder andere respect laten zien door hun waardering voor het werk te uitten, maar ook door respect te hebben voor het privéleven van werknemers. 
3. Een bedrijf is rechtvaardig en eerlijk – Medewerkers zullen het zeer waarderen dat bedrijven rechtvaardig en eerlijk zijn. Dat wil onder andere zeggen dat bedrijven niet doen aan vriendjespolitiek. Iemand op een hogere positie plaatsen vanwege bepaalde connecties zal door de overige werknemers niet in dank worden afgenomen. 
4. Effectief leiderschap – Het leiderschap in een bedrijf speelt een belangrijke rol in de bedrijfscultuur. Als leiders hun woord niet nakomen, doen aan vriendjespolitiek of simpelweg niet competent zijn zal dat een behoorlijke weerslag hebben op de bedrijfscultuur. 
5. De waarden van het bedrijf – Een bedrijf met een goede bedrijfscultuur kenmerkt zich door goede waarden en normen. In plaats van strikte regels en rigide beleid zullen deze bedrijven zich vooral richten op relaties met medewerkers. Ze zoeken gedeelde waarden waardoor medewerkers zich gehoord voelen, creatiever worden en productiever zijn. 
6. Ruimte voor verandering – In een bedrijf met een goede bedrijfscultuur zal er ruimte zijn om nieuwe ideeën te opperen en suggesties te doen. Medewerkers voelen zich in die bedrijven serieus genomen en gehoord. Dit zorgt ervoor dat medewerkers meer van zichzelf laten zien en zelfverzekerder worden.
7. Trots – Medewerkers die werkzaam zijn bij een organisatie met een prettige cultuur zullen trots zijn op hun werk. Als ze naar huis gaan zullen ze graag aan hun vrienden en familie over hun werk vertellen. Daarbij zijn ze trots op hun team en collega’s. Trots verhoogt loyaliteit en zorgt dat ze meer betrokken zijn.
8. Erbij horen – Het is mens eigen om ergens bij te willen horen. Ook op je werk wil je het gevoel hebben dat je geaccepteerd wordt en gewaardeerd voor wat je doet. Bij een bedrijf met een prettige cultuur zal het management hun waardering voor het personeel ook uitten en ruimte geven voor individualiteit. 

Hoe ziet een slechte bedrijfscultuur eruit 

Nu we besproken hebben hoe een goede bedrijfscultuur eruit ziet, is het goed om ook de andere kant te bekijken. Een bedrijf met een slechte cultuur is een bedrijf waar een negatieve sfeer heerst. Medewerkers voelen zich niet op hun plek en worden niet gehoord.

Er heerst een sfeer waar negativiteit de boventoon voert. Er wordt veel geroddeld, mensen worden buitengesloten en er is sprake van vriendjespolitiek. Dat wil zeggen dat niet de juiste persoon een bepaalde rol krijgt, maar iemand waarmee men bevriend is. 

Een verstoorde bedrijfscultuur wordt niet alleen door de medewerkers veroorzaakt, maar ook door leidinggevenden. Een dergelijke cultuur kenmerkt zich door managers en leiders die simpelweg een taak uitvoeren, niet betrokken zijn bij hun personeel en niet luisteren naar hun personeel.  

Bedrijfscultuur voorbeelden 

Om het concept van de bedrijfscultuur beter te begrijpen is het goed om een aantal voorbeelden te benoemen. Niet alleen van bedrijven met een goede motiverende cultuur, maar ook bedrijven waar de bedrijfscultuur te wensen overlaat.

Google 

Google is een bedrijf dat wereldwijd bekend staat om de goede bedrijfscultuur. Als mensen het hoofdkantoor van Google bezoeken staan ze vaak versteld over wat ze zien. Een glijbaan in de hal, gratis eten en een fitnesscentrum in het gebouw zijn slechts het begin.

De kantoren van Google zijn creatieve plekken waar medewerkers graag naartoe gaan en de ruimte vinden om hun creativiteit te uiten. Het is voor medewerkers overigens ook mogelijk om thuis te werken. Daarnaast is er ruimte om op vakantie te gaan, voor kinderen te zorgen en opleidingen te volgen. Bij Google streven ze bovendien naar inclusiviteit. Dat wil zeggen dat iedereen ongeacht geslacht, etniciteit en handicaps welkom is bij het bedrijf. 

Amazon

Amazon is een van de meest succesvolle bedrijven ter wereld. Toch zijn niet alle medewerkers te spreken over de cultuur binnen het bedrijf. Amazon kwam regelmatig in het nieuws vanwege de lange werkdagen, hoge werkdruk en weinig pauzes. Amazon zelf zegt dat ze een bedrijf zijn die zich focust op de klant, ze werken hiervoor met gepassioneerde mensen die obsessief zijn over hun klanten. 

Hieruit blijkt wel dat ze graag personeel willen die zeer gedreven zijn. Dat is voor sommige medewerkers de perfecte werkplek. Wil je graag hard werken voor een bedrijf en carrière maken dan is dit een goede werkgever. Maar dit is niet voor iedereen weggelegd waardoor sommige medewerkers de sfeer ervaren als stressvol. 

Uber 

Een ander bedrijf waar de werkcultuur niet al te best lijkt te zijn is Uber. The New York Times schreef er een uitgebreid artikel over. Ze noemen de bedrijfscultuur zelfs agressief. Volgens het artikel gaat bij Uber alles om de resultaten. Hierbij is geen plaats voor teamwork en goed met elkaar omgaan. 

Anderen zeggen over de werkcultuur bij Uber dat het er ook aan heeft bijgedragen dat het bedrijf zo succesvol is. Iedereen kent het bedrijf en ze zijn wereldwijd zeer succesvol. Toch kan deze bedrijfscultuur ze op de lange termijn parten spelen. Ze geven zelf toe dat de bedrijfscultuur een risico is voor de continuïteit van het bedrijf. 

Starbucks 

Laten we het lijstje met bedrijfscultuur voorbeelden afsluiten met een bedrijf met een gezonde cultuur. Starbucks is een Amerikaans bedrijf waar ze weten dat een negatieve bedrijfscultuur hun bedrijf veel schade kan berokkenen. Ze kiezen daarom voor een duidelijke aanpak waarbij de medewerker centraal staat. 

Medewerkers noemen elkaar geen collega´s, maar partners en worden gestimuleerd om een band met elkaar te vormen. Starbucks investeert veel in het opleiden van medewerkers. Daarnaast stimuleren ze diversiteit binnen het bedrijf. Ze begrijpen als geen ander dat wanneer het personeel zich op zijn plek voelt, dat een positieve invloed heeft op de klant. 

Bedrijfscultuur modellen 

Een bedrijfscultuur is een complex systeem van normen, waarden en gedrag. Om dit systeem beter te begrijpen zijn er verschillende modellen die de cultuur van een bedrijf in kaart brengen. Dit zijn een aantal van de meest bekende modellen.

Het Ui-model of Hofstede-model 

Het ui-model of Hofstede-model geeft de bedrijfscultuur weer als een ui met meerdere lagen. Het laat de verschillende lagen zien dat verschillende lagen elkaar overlappen. In het centrum van het ui-model bevindt zich normen en gedeelde waarden. Dit is het moeilijkst te veranderen. Hoe verder naar buiten des te makkelijker het is om die punten te veranderen. 

Sociale normen en waarden

Als het gaat om sociale normen en waarden dan gaat het om wat mensen belangrijk vinden. De waarden en normen van mensen zijn geen zaken die je zomaar even veranderd. Het zijn zaken die sterk verankerd zijn in iemands persoonlijkheid of in een werkplek. Hoe sterker de waarden en normen verankerd zijn binnen het bedrijf hoe meer succes men lijkt te hebben. 

Ongeschreven regels en rituelen

Ongeschreven regels en rituelen zijn zaken die keer op keer worden herhaald in een specifieke situatie. Een ritueel kan bijvoorbeeld zijn om iemand een beloning te geven bij het behalen van een bepaalde prestatie. Maar het kan ook gaan om de wekelijkse vrijdagmiddagborrel of jaarlijkse personeelsuitje. 

Helden en mythes

Helden zijn mensen binnen het bedrijf die op een dusdanige manier indruk hebben gemaakt dat er nog steeds over gepraat wordt. Het kan hierbij gaan om een CEO die een bedrijf de juiste kant op heeft gestuurd of een topverkoper die keer op keer de meeste sales wist te behalen. 

Symbolen 

In de buitenste laag vind je symbolen. Dit is hoe anderen het bedrijf en de cultuur zien en ervaren. Het is de manier waarop het personeel hun normen, waarden en overtuigingen tot uiting brengt. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld de volgende zaken:

• Kledingstijl
• Hoe men elkaar aanspreekt
• Deuren open of dicht 
• De inrichting van het bedrijf 

Het ui-model is bedoeld om meer inzicht te geven in de cultuur van het bedrijf. Bij succesvolle bedrijven sluiten de vier lagen op elkaar aan. Zijn niet alle lagen op orde dan kan dit voor een minder prettige bedrijfscultuur zorgen.  

Halls ijsbergmodel

Hall ontwikkelde de ijsbergtheorie om te laten zien dat slechts een klein deel van de elementen die de cultuur bepalen zichtbaar zijn. Alle andere zaken zijn verborgen, het gaat hierbij om 90% van de cultuur. Het model is onder te verdelen in onzichtbare en zichtbare elementen.

Zichtbare elementen van de bedrijfscultuur:

• Taal 
• Rituelen 
• Mythes
• Helden
• Fysieke uitingen

Onzichtbare onderdelen van de bedrijfscultuur:

• Waarden 
• Normen
• Overtuigingen 

De reden waarom Hall met dit model kwam, is om te laten zien dat je niet te snel moet oordelen. Je kunt de heersende bedrijfscultuur niet beoordelen op de rituelen die men heeft of de helden binnen het bedrijf, er zit veel meer achter. De onzichtbare factoren spelen een belangrijke rol in de bedrijfscultuur. Wil je die bedrijfscultuur veranderen dan moet je de onzichtbare elementen eerst doorgronden. 

Welke bedrijfscultuur past bij mij?

Zowel voor medewerkers als ondernemers is het belangrijk om te bepalen welke bedrijfscultuur het beste bij je past. Er zijn een aantal soorten bedrijfsculturen te onderscheiden, we onderscheiden vier hoofdsoorten.

Mensgerichte bedrijfscultuur

De mensgerichte organisatiecultuur wordt ook wel familiecultuur genoemd. Bedrijven met deze huidige cultuur zijn zeer flexibel en richten zich op het personeel. Het is als het ware een grote happy familie waarin samenwerking en communicatie zorgen voor succesvolle resultaten. De kernwaarden die hier aan ten grondslag liggen zijn onderlinge relaties, gedeelde waarden en onderlinge communicatie.

Innovatieve bedrijfscultuur

Deze innovatieve cultuur is voornamelijk gericht op de wensen van de klant. Deze organisatiecultuur is wel flexibel, maar vooral met als doel om de klant tevreden te stellen. Hierbij wordt gevraagd of de collega’s zich willen inzetten om te experimenteren met nieuwe ideeën en nieuwe producten. 

Beheersgerichte bedrijfscultuur

Deze cultuur legt een sterke nadruk op processen en regels. Het gedrag van de collega’s wordt met name bepaald door de regels en standaard processen die men met elkaar heeft afgesproken. Alles draait hier om taken en het uitvoeren ervan. De organisatiecultuur en de waarden van het bedrijf worden gestuurd door het primaire proces om taken uit te voeren. 

Resultaatgerichte bedrijfscultuur

Deze organisatiecultuur wordt gekenmerkt door resultaatgerichtheid. Deze bedrijfscultuur heeft voornamelijk als doel om economisch succes te realiseren. Het is een structuur waarbij de organisatie beslissingen neemt met als doel om winst te maken. Het handelen van collega’s moet hier direct op aansluiten. Deze structuur is weinig flexibel en vooral gericht op de financiële uitkomst.

Een organisatiecultuur veranderen, hoe je dat doet?

Wil je een organisatiecultuur veranderen dan moet je de cultuur eerst in kaart brengen. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van een van de bedrijfscultuur-modellen. Vervolgens moet je weten waar je als bedrijf naartoe wil. Je moet bepalen welke soort bedrijfscultuur je nastreeft. Kies je voor een mensgerichte cultuur, of juist voor prestatie.

Heb je een keuze gemaakt dan is het tijd om een plan van aanpak te maken. Dit is overigens het makkelijkste als een bedrijf net opgestart wordt of als er sprake is van een fusie. De bedrijfscultuur van een bestaand bedrijf is veel moeilijker. Maar het is niet onmogelijk. Dit is een stappenplan voor je plan van aanpak:

1. Stel een werkgroep op inclusief een groot aantal medewerkers 
2. Geef aan wat het doel is van het plan van aanpak, waar moet de nieuwe bedrijfscultuur aan bijdragen?
3. Omschrijf de waarden, normen, visie en missie.
4. Vraag om feedback van de rest van de medewerkers. 
5. Voer het plan in en meet de resultaten.
6. Zorg dat nieuwe medewerkers op de hoogte zijn van de organisatiestructuur.
7. Stel waar nodig bij als blijkt dat iets toch niet werkt. 

Stap 3 is een van de belangrijkste stappen in het proces naar verandering. Voor het bepalen van de waarden is het belangrijk dat je echt de diepte ingaat. Om een idee te krijgen kun je kijken naar de waarden die andere succesvolle organisatie hebben beschreven. Maar neem ze niet klakkeloos over en kijk samen echt naar wat jullie belangrijk willen.

Omschrijf daarna de visie en missie en laat hieruit blijken waar je met het bedrijf naartoe wil. Ook hiervoor kun je inspiratie putten uit de mission statement van andere bedrijven. Maar ook in dit geval is authenticiteit belangrijker. Bovendien moeten alle collega’s zich kunnen vinden in de missie en visie. 

Het is overigens niet verwonderlijk als je moeite hebt om dit proces in gang te zetten. Als ondernemer, manager of eigenaar is het soms moeilijk om objectief naar een organisatiecultuur te kijken. Daarom is het een goed idee om een professional in te huren van buitenaf. Sortlist is een platform waar je deskundigen kunt vinden die je kunnen helpen bij het veranderen van de bedrijfscultuur. 

Factoren die invloed hebben op de bedrijfscultuur

Voordat je de organisatiestructuur kunt veranderen is het goed om te weten dat bepaalde factoren invloed hebben op de cultuur. Dit zijn een aantal van de belangrijkste factoren:

• Hoe het management reageert op situaties 
• Waar het management de focus op legt
• Wat voor voorbeeld de leiding geeft 
• Hoe personeel beloond wordt
• Hoe personeel geselecteerd wordt 
• Geldende procedures 
• Hoe de gebouwen en het interieur eruit ziet
• Secundaire arbeidsvoorwaarden
• Inclusiviteit en diversiteit 
• Ruimte voor (persoonlijke) ontwikkeling

Tips voor effectieve verandering voor organisaties 

We begrijpen dat cultuurverandering geen gemakkelijke opgave is. Het vergt tijd, doorzettingsvermogen en zeer goede communicatie. Dit zijn een aantal tips om je cultuurverandering tot een succes te brengen.

Tip 1. Doe grondig onderzoek naar de huidige cultuur

Veel managers denken dat ze precies weten wat er speelt binnen een bedrijf. Dat is echter zelden het geval. Mensen op de werkvloer kijken waarschijnlijk heel anders naar de organisatie. Houdt een anonieme enquête of laat extern onderzoek doen naar de actuele bedrijfscultuur. 

Tip 2. Zorg voor transparantie en communicatie

De enige manier om een nieuwe bedrijfscultuur succesvol te implementeren is als iedereen erachter staat. Zorg dat alle collega’s op de hoogte zijn van de veranderingen en zich hier ook betrokken bij voelen. Deel elke stap, hoe klein. Dit zal misschien wat trager gaan, maar het is wel zo effectief. 

Tip 3. Maak geleidelijke veranderingen

Mensen houden niet van verandering. Ook al is de cultuur binnen een organisatie momenteel niet de beste, een radicale verandering kan voor nog meer weerstand zorgen. Begin met een paar belangrijke aanpassingen en kom daarna periodiek met nieuwe verandering. 

Tip 4. Kijk ook naar de sterke kanten 

Als een bedrijf een slechte organisatiestructuur heeft moet die zeker aangepakt worden, maar kijk ook eens naar de goede punten. Probeer datgene wat je wel hebt vast te houden. Dit zal zeer gewaardeerd worden door de medewerkers. 

Tip 5. Vraag feedback aan nieuw personeel 

Zoals gezegd is het moeilijk om een objectief oordeel te geven van binnenuit. Vraag daarom feedback van nieuwe personeelsleden. Doe dit in de eerste weken zodat ze een objectief oordeel kunnen vellen. 

Conclusie: Bouw aan een sterke identiteit met een bedrijfscultuur 

Een sterke bedrijfscultuur is voor elk bedrijf van groot belang. De medewerkers zijn de mensen die het bedrijf kunnen maken of breken. Als zij tevreden zijn en op hun plek zitten zullen ze zich meer betrokken voelen. Dit zorgt voor loyale medewerkers die graag naar hun werk gaan en verbetert de productiviteit.

Is de organisatiecultuur niet op zijn best dan is het tijd om daar iets aan te doen. Het is tijd voor een cultuurverandering die niet alleen handelen van managers aanpakt, maar volledig nieuwe kernwaarden in de organisatiecultuur. Hoeveel werk dat is, ligt aan het startpunt, maar het zal zeker tijd en geld kosten. Weet je niet waar je moet beginnen dan kun je een deskundige inhuren. Die kan een analyse maken van de situatie en advies uitbrengen over de acties die genomen moeten worden om de sfeer en cultuur te verbeteren. Op Sortlist vind je professionals die je hierbij kunnen helpen. 

Veelgestelde vragen over het belang van een bedrijfscultuur

Tot slot beantwoorden we hier de meest gestelde vragen over bedrijfscultuur en hoe die te versterken. 

Wat is bedrijfscultuur?

Een bedrijfscultuur bestaat uit meerdere facetten. Het gaat onder andere over de normen, waarden, tradities en sfeer die binnen een bedrijf heersen. De bedrijfscultuur wordt beïnvloed door zowel de medewerkers als het leidinggevend personeel. Als die respect tonen, hun woord nakomen en medewerkers waarderen is dat een goede basis voor een positieve bedrijfscultuur. In een goede bedrijfscultuur werken mensen die tevreden zijn, hun uiterste best doen en het gevoel hebben gehoord te worden. 

Wat is een sterke bedrijfscultuur?

Een sterke bedrijfscultuur is een cultuur waar medewerkers graag naar hun werk gaan en zich graag inzetten voor het bedrijf. Dit wordt onder andere veroorzaakt door positieve stimulering, luisteren naar medewerkers en het nakomen van afspraken. Een sterke bedrijfscultuur begint bij de leiding van het bedrijf, die moeten respect tonen, luisteren en rechtvaardig handelen. 

Hoe herken je een bedrijfscultuur?

Elk bedrijf heeft een bedrijfscultuur. In elk bedrijf gelden bepaalde normen, waarden en gedragingen. De vraag is vooral hoe je een slechte bedrijfscultuur onderscheid van een goede bedrijfscultuur. 

Er is sprake van een slechte bedrijfscultuur als er onderling een negatieve sfeer heerst, er veel verzuim is en er veel omloop is in personeel. De leidinggevende tak van dit bedrijf luistert niet naar het personeel, doet aan vriendjespolitiek en komt hun afspraken niet na. 

In een goede bedrijfscultuur werken mensen die zich op hun plek voelen, ze gaan graag naar hun werk en dragen hun steentje bij aan het behalen van de doelen van een bedrijf. Het management in deze bedrijven luistert naar hun personeel en toont betrokkenheid. 

Welke soorten bedrijfscultuur zijn er?

Er zijn verschillende soorten bedrijfsculturen. Er kan sprake zijn van een cultuur die mensgericht, innovatie gericht, beheersgericht en resultaat gericht is. Een mensgerichte cultuur is er een waarbij de flexibiliteit hoog is en men een sterke focus heeft op de medewerkers. Bij een resultaatgerichte cultuur draait het vooral om hoge cijfers en winst. Dit is meestal geen prettige cultuur.                                                                 

Wat is een gezonde bedrijfscultuur?

Een bedrijf heeft een gezonde bedrijfscultuur als medewerkers graag naar hun werk komen. De medewerkers voelen zich gewaardeerd en zullen hun uiterste best doen om hun werk goed uit te voeren. Het management van deze bedrijven is rechtvaardig, stelt waarden boven regels en luistert naar het personeel.